Δεύτερη Ανάγνωση του Αλχημιστή

… Αυτή (η ελευθερία) –και ο μύθος κρύπτει νουν αληθείας- επτέρωσε τον Ίκαρον και αν έπεσεν ο πτερωθείς κ' επνίγη θαλασσωμένος. Αφ' υψηλά όμως έπεσε και απέθανεν ελεύθερος.

Α. Κάλβου: Ωδή τέταρτη, «Εις Σάμον»

Ο «Αλχημιστής» του Κοέλιο, κατατάσσεται μαζί με τον «Μικρό Πρίγκηπα» του Σαιντ-Εξυπερύ, τον «Σινντάρτα» του Έσσε κ.ά σε μια κατηγορία αλληγορικών έργων, τα οποία ενώ σε πρώτο επίπεδο αναφέρονται σε περιπλανήσεις και ταξίδια, ουσιαστικά, πραγματεύονται πορείες ζωής και μάλιστα πνευματικής.

Στον «Αλχημιστή», αυτή η πορεία ζωής μπορεί να διακριθεί σε κάποια στάδια. Καταρχήν, ο Σαντιάγο εγκαταλείποντας μια κοινότυπη παγιωμένη ζωή κάνει το πρώτο βήμα στον μακρύ δρόμο της εσωτερικής αναζήτησης. Θέλει να ταξιδεύει… γιατί έτσι νιώθει ελεύθερος. Ελεύθερος να αλλάζει, να βελτιώνεται, να μεταμορφώνεται. Κι έτσι γίνεται βοσκός, «ποιμένας», επομένως εν δυνάμει κάποιος που μπορεί να καθοδηγεί άλλους στο εσωτερικό μονοπάτι. Για να καθοδηγήσει όμως άλλους, πρώτα πρέπει να βρει τον εαυτό του. Αυτό θα το επιτύχει αν αφοσιωθεί στην επιδίωξη της πραγμάτωσης του Προσωπικού του Μύθου.

Αυτή είναι η πρώτη αχτίδα επίγνωσης σε κάθε εσωτερικό αναζητητή το πρώτο βίωμα. Μόλις ληφθεί αυτή η απόφαση, «όλα στο σύμπαν συνωμοτούν για να πραγματοποιήσουμε τον προσωπικό μας μύθο». Μοιάζει η φύση να μας μιλά με σημάδια ευνοϊκά και να μας ενθαρρύνει. Η ενθάρρυνση για τον Σαντιάγο προσωποποιείται στον βασιλιά της Σαλίμ: αυτός είναι ο πρώτος του καθοδηγητής. Είναι αυτός που θα του εμφυσήσει το σθένος και την αποφασιστικότητα για το δεύτερο βήμα. Αν θέλει να προχωρήσει παραπέρα, ο Σαντιάγο οφείλει να αφήσει κατά μέρος τις προσκολλήσεις του, τις παλιές θύμησες, την Λουσία, κόρη του εμπόρου και τα αγαπημένα του πρόβατα. Αν και προς στιγμήν διστάζει, ο Σαντιάγο αποφασίζει να κάνει αυτό το δεύτερο βήμα-άλμα προς το άγνωστο μέλλον, «με την εμπιστοσύνη ενός παιδιού και με την βούληση ενός Μύστη», όπως θα έλεγε και η Ε.Π. Μπλαβάτσκυ.

Ο δρόμος του εσωτερικού αναζητητή δεν είναι στρωτός αλλά γεμάτος εμπόδια, κακοτράχαλος. αυτός όμως είναι ο δρόμος της Αρετής, αυτόν που επιλέγουν ο Ηρακλής και οι άλλοι ήρωες. Έτσι, λοιπόν κι ο δικός μας μικρός ήρωας συναντά την μία δυσκολία μετά την άλλη. Πέφτει θύμα κλοπής. Απογοητεύεται όμως μόνο προσωρινά, ορθώνει το ανάστημά του και συνεχίζει, γιατί φέρει μαζί του, κάτι δεν του το κλέψανε: τους λίθους Ουρίμ και Τουμίμ, που του είχε χαρίσει ο βασιλιάς και που δεν είναι παρά το σύμβολο της διάκρισης. Στην πραγματικότητα, ο Σαντιάγο σε όλη την παράσταση δεν έχει ανάγκη τους λίθους, δηλαδή, την διάκριση σε υλική υπόσταση, γιατί έχει κιόλας επιτύχει την εσωτερική, βιωμένη διάκριση. Με διάκριση λοιπόν και αποφασιστικότητα, ο Σαντιάγο-μαθητής της πνευματικής ατραπού θα πορευτεί στην έρημο, που θα τον λούσει με αντανακλώμενο φως και θα πυρακτώσει την καρδιά του με σταθερή βούληση να πραγματοποιήσει τον προσωπικό του Μύθο. Και μέσα από την έρημο, θα βρει την όαση, τον τόπο όπου θα γίνει πολεμιστής του Δικαίου και συνάμα εραστής Αγάπης που ελευθερώνει και δεν περιορίζει, άξιος μαθητής άξιου δασκάλου και τελικά Μύστης-Δάσκαλος κι ο ίδιος. Η έρημος και η όαση, οι δυό όψεις του ίδιου νομίσματος, αναγνωρίζουν πια στο πρόσωπο του τον Μύστη και του παραδίδονται. Κι αυτός με την σειρά του, συντονίζεται μαζί τους, συντονίζεται με την Ψυχή του Κόσμου και ακούει την φωνή της Σιγής. Η αποκάλυψη μέσα του έχει συμβεί, η αλχημική μεταμόρφωσή του είναι δεδομένη.

Κι όμως η ψυχή ακόμα λαχταρά… Αν και βίωσε όλα τούτα, πρέπει να βιώσει και τον προσωπικό του Μύθο: όχι βέβαια το να βρει υλικό χρυσό, αλλά να βρει τον εσώτατο Χρυσό, τον εσώτατο θείο σπινθήρα του. Απομένει λοιπόν, μια τελευταία πραγμάτωση: αυτή της εύρεσης του «θησαυρού».

Μετά από μια τελική, υπέρτατη δοκιμασία ο αλλαγμένος, ΚΑΙΝΟΥΡΓΙΟΣ άνθρωπος Σαντιάγο, θα συνειδητοποιήσει τα λόγια του δασκάλου του: «εκεί που είναι η καρδιά σου, εκεί είναι κι ο θησαυρός σου», όταν θα αντιληφθεί πέραν πάσης αμφιβολίας, ότι ο θησαυρός δεν ήταν παρά στο σημείο της αφετηρίας του, ακριβώς στο ορμητήριο του. Όμως παρόλο που ο θησαυρός φώλιαζε στον πυρήνα της ύπαρξής του, ήταν αναγκαίο να πραγματοποιήσει όλο αυτό το ταξίδι, προκειμένου να αποκτήσει την κατάλληλη όραση-διόραση για να δει την Αλήθεια, «να γίνει αυτό που Είναι», όπως θα έλεγε ένας σύγχρονος Μύστης και άλλου τύπου Αλχημιστής, ο Σρί Ράμανα Μαχάρσι.