Για τον Ντύρενματ

Μια συνολική θεώρηση του έργου του Ντύρενματ

Όταν ξέσπασε ο δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος, ο Ντύρενματ ήταν 18 χρονών. Οι γερμανόφωνοι Ελβετοί της γενιάς του, ήταν οι μόνοι φορείς του γερμανικού πολιτισμού που δεν ήρθαν αντιμέτωποι με τον ζόφο του πολέμου κι ό,τι αυτό συνεπάγεται. Επιπλέον, ήταν οι μόνοι που δεν ένιωσαν την πίεση των ναζιστών κι έτσι διατήρησαν το πλεονέκτημα να κοινωνούν με την μεγάλη γερμανική παράδοση των Γκαίτε και Σίλλερ. Έτσι, τελειώνοντας ο πόλεμος ο Ντύρενματ μαζί με τον Μαξ Φρις και άλλους, ήταν από εκείνους που  έμελε να καλύψουν το κενό που προέκυψε στη Γερμανική σκηνή.

Στη διάρκεια των σπουδών του μελέτησε τους αρχαίους Έλληνες και Ρωμαίους τραγωδούς και τον Αριστοφάνη. Στη φιλοσοφία του, δέχτηκε επιδράσεις από τον εξπρεσιονιστή Γεώργιο Κάιζερ, τον Σοπενχάουερ και το Νίτσε αλλά κι από τον Πλάτωνα και τον Κίργκενγκαρντ. Αργότερα, κατά την εποχή συγγραφής των μεγάλων δοκιμίων, ανανέωσε τα φιλοσοφικά του ενδιαφέροντα διαβάζοντας Καντ, Έντιγκτον και Καρλ Πόππερ.

Ο Ντύρενματ φλερτάριζε πάντα με τις αντιθέσεις. Έγραψε τραγικές κωμωδίες, «αστυνομικά» μυθιστορήματα -που τα χαρακτήριζε «αντι-ντεντεκτιβικά», μέχρι  και μια «ανιστόρητη ιστορία». Με αυτή την τελευταία φράση προσδιορίζει ως είδος, το έργο του «Ρωμύλος ο Μέγας».

Ο Ντύρενματ λοιπόν, κινείται από το λογικό στο παράδοξο, από τον πεσσιμισμό στην κωμική προσέγγιση. Πάντα αντιφατικός, πάντα  ανθρώπινος. Από τον παππού του αποκόμισε τη γνώση ότι αν θες να γίνεις η βουκέντρα της πολιτείας σου, οφείλεις να  θέτεις τα σοβαρά ζητήματα μέσω μιας κωμικής φόρμας. Από εκεί, λοιπόν, ίσως προέρχεται η συνεχής συνδιαλλαγή ανάμεσα στο κωμικό και το τραγικό. Τα σημαντικά, μεταφέρονται επί σκηνής, σαν ένα παραβολικό παιχνίδι: ένα παιχνίδι, που ξαφνικά παίρνει την τραγική, τη «χειρότερη δυνατή» τροπή. Ο τραγικός του ήρωας θυμίζει κάτι από καρικατούρα ή από κλόουν. Κι έτσι, χαρακτηρίζεται ως ο εκφραστής της σύγχρονης τραγικωμωδίας.

Το θέατρο του είναι πολιτικό αλλά και βαθύτατα υπαρξιακό.  Διαποτίζεται από τον προβληματισμό για την δυνατότητα ιδεαλιστικής δράσης του ανθρώπου σε  έναν κόσμο-χάος, όπου ο Θεός αποσύρεται πίσω από τα αστέρια και η τυφλή μοίρα, η τύχη είναι η πραγματική κινητήριος δύναμη.